[ Pobierz całość w formacie PDF ]
pnia, do którego przywiązują Gaspara de Quesadę, stoi Luis de Molino, jego sługa i brat mleczny. Magellan
przyrzekł darować mu życie, jeśli on odbierze je swemu panu. 1 Molino jest posłuszny
szatańskiemu rozkazowi. Głowa Quesady pada pod ostrym, ciężkim mieczem, straszliwie trzeszczą strzaskane
kręgi, czerwony strumień krwi wytryska jak zródło z otwartej czeluści szyi, zwierzęce wycie Luisa Moliny
odbija się od skał przerazliwym echem.
Pigafetta, tajny pisarz i zaufany Magellana, był, jak większość podoficerów, po stronie admirała.
Kapitanowie, którzy powstali przeciw Magellanowi, wydają mu się zwykłymi buntownikami. Czy byli jednak
nimi istotnie?
Magellan, mimo że 'był opętany swą ideą, zdawał sobie niewątpliwie sprawę, że powstający przeciw niemu '
ludzie nie byli w gruncie rzeczy buntownikami. Zaimponowali staremu żołnierzowi: ich zamierzenia były
doskonale przemyślane i pod względem wojskowym wykonane precyzyjnie. Udało im się obezwładnić go
błyskawicznym zamachem na San Antonio", bez rozlewu krwi, bez krzyku co było nie lada wyczynem!
Poza tym byli przecież zatwierdzeni przez króla jako inspektorzy, skarbnicy i oficerowie rachunkowi wyprawy.
Zepchnięci przez admirała na drugi plan, mieli niewątpliwie obowiązek oprzeć się temu. Z Iudzkięgo punktu
widzenia nie można im nawet wziąć za złe, że chwycili za szpady, aby bronić własności swego króla przeciwko
szalonemu, ich zdaniem, przełożonemu.
Magellan przeżywał głęboką wewnętrzną rozterkę. Nikt nie wie, jak ją przezwyciężył, gdyż ani on, ani
ktokolwiek inny nie napo
mknął o niej choćby słówkiem. Toteż musimy zadowolić się tym, co nam przekazała historia.
Magellan odczuł silnie tragizm swej sytuacji. Po jednej stronie stał szlachcic, który dla zrealizowania swego
wielkiego planu wywę- drował z niewdzięcznej ojczyzny, stary żołnierz o reputacji splamionej dezercją już
choćby z tego powodu musiał za wszelką oenę osiągnąć swój cel. Po drugiej stronie szlachetnie urodzeni
oficerowie, zobowiązani uroczystą przysięgą do wierności swemu królowi, których poczucie obowiązku zmusza
do przeciwstawiania się szalonemu, cudzoziemskiemu admirałowi Mierząc ludzką miarą, gra była równa.
Ale ów dezerter, cudzoziemiec i opętaniec nie mógł tak działać jak człowiek prywatny. Dopóki istniała
choćby najmniejsza możliwość odkrycia drogi morskiej na Ocean Spokojny, dopóki okrętom jego nie zaniknęła
przejścia na południe taka sama zapora grubego na metr lodu, jaka przed dwudziestu laty zamknęła drogę
północno- zachodnią Giovaimiemu Caboto, dopóty był więzniem swego zadania. Musiał tedy uważać za
niesubordynację i ukarać jako bunt to, co było właściwie tylko obowiązkiem. Musiał zadawać ciosy, odbijać je,
grać zuchwale va banque. Uczynił to też z szatańską wręcz zręcznością, nie pomijając żadnego szczegółu, z
somnambuliczną pewnością geniusza. W kilka godzin po wybuchu buntu trzyma swą flotę znowu mocno w
garści.
8
Jako stary żołnierz Magellan znał dobrze wielkiego wroga swego obozu zimowego. Był nim nie głód, lecz
bezczynność. Przed niewielu laty admirał był przecież sam jeszcze zwykłym żołnierzem. Wie zatem, co to
znaczy, gdy setki ludzi stłoczonych na małej przestrzeni wałęsają się bez zajęcia i powtarzają znane do
znudzenia kawały i anegdoty. Nic dobrego z tego nie wychodzi; bezczynność prowadzi do niesnasek, a wreszcie
do buntu, buntu od dołu. Tu, na odludnym, pustym wybrzeżu, wśród ciągłych burz zimowych, w mglistym
mroku panującym na tych szerokościach geograficznych niebezpieczeństwo to jest szczególnie wielkie.
Magellan musi więc popędzać swoich ludzi tak, by upadali ze zmęczenia. Przez prawie sześć
Część druga Ziemia jest kulą
miesięcy pędzi ich jak nagonka dziką zwierzynę. Załogi okrętów ścinają drzewa, przycinają belki i listwy,
naprawiają żagle, ładują balast. Następnie budują zbiegające pochyło do wody tory wyciągu, a gdy olbrzymie
windy wyciągnęły okręty na ląd, remontują stępki, odnawiają zbutwiałe części kadłubów, ciosają, klepią,
świdrują, smołują i uszczelniają, zamiatają, szorują i malują, jak gdyby nazajutrz mieli wyruszyć w dalszą drogę.
Ludzie Magellana przeklinają terapię pracy" swego admirała. Alenie buntują się i nie chorują. A oprócz
tego tak uporządkowali okręty, że są wspanialsze niż kiedykolwiek.
Gorszy jest los Magellana, gdyż trapi go niepewność. KazaÅ‚ ogÅ‚osić, że bÄ™dzie żeglowaÅ‚ do 75° szerokoÅ›ci
południowej. Potem chce skręcić na wschód i płynąć do Wysp Korzennych zwyczajną drogą przez Indie
Wschodnie. Jest to oferta pokojowa wobec kapitanów. Ale jest to równocześnie kapitulacja Magellana,
przyznanie się do własnej niepewności. Przez to prowokuje ponownie bunt. Ale bunt nie wybucha. Ludzie czują
jeszcze zbyt dobrze strach w kościach.
Nie buntują się też, gdy Magellan w niecierpliwości ducha decyduje się o wiele za wcześnie na działanie i z
końcem maja 1520 wysyła w ciemność i burzę korwetę Santiago" na rekonesans w kierunku południowym.
Kapitan Serrano wypływa bez słowa sprzeciwu. Ale nie powraca. Mijają tygodnie, aż wreszcie dwie słaniające
się i wygłodniałe postacie schodzą ze wzgórz do portu San Julian. Byli to marynarze z Santiago", którzy
przynieśli hiobową wieść, że okręt rozbił się i zatonął, a ci, którzy uszli z życiem, znajdują się o kilka dni drogi
stąd na południe, głodni i bezdomni wśród dzikich skał.
Te smutne wieści przerywa nagle sensacja. Na wzgórzach okalających ze wszystkich stron port San Juli&n
ukazuje się pewnego dnia dziwna istota podobna do człowieka. Hiszpanom, którzy byli średniego wzrostu,
wydała się ona nadludzko wielka, olbrzymia. Zwłaszcza nogi tej istoty ludzkiej, jak opowiadali pózniej
hiszpańscy podróżnicy, były niezwykle długie. Nazwali tedy owego człowieka patagón, wielkonogi", i
dotychczas kraj, w którym olbrzymy te iyją, nazywa się Patagonią.
Niezgrabne człeczysko, które wynurzyło się jakby z nicości, wydaje się być w dobrym humorze: tańczy i
śpiewa. Ciekawy Pigafetta, który od długiego czasu nie miał nic do opisywania w swym dzien
Patagończycy, ludzie-olbrzymy
niku, rozkoszuje się tą sceną jak prawdziwy dziennikarz. Nic nie uchodzi jego uwagi. Widzi czerwone i żółte
[ Pobierz całość w formacie PDF ]